วันอาหารโลก (World Food Day) เกิดขึ้นในปี 2539 โดยองค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ (Food and Agriculture Organization of the United Nations, FAO) ได้กำหนดให้วันที่ 16 ตุลาคม (ซี่งตรงกับวันก่อตั้งองค์การ) ของทุกปี เป็นวันอาหารโลก เพื่อกระตุ้นให้เกิดความตระหนัก และเกิดความร่วมมือของทุกภาคส่วนในการแก้ปัญหาความอดอยาก หิวโหย และทุพโภชนาการ
เนื่องในโอกาสวันอาหารโลก เรามารู้จักกับปัญหาความอดอยาก หิวโหย และทุพโภชนาการนี้กันเถอะ

ความจริงที่น่าสนใจเกี่ยวกับปัญหาความความอดอยาก หิวโหย และทุพโภชนาการ 

1. อาหารที่ถูกผลิตออกมาในแต่ละปีมีปริมาณเพียงพอต่อการเลี้ยงประชากรทุกคนบนโลกนี้
2. ประชากรกว่า 800 ล้านคนทั่วโลก หรือประมาณ 1 ใน 9 ของประชากรโลก ยังคงประสบกับปัญหาความอดอยาก หิวโหย และทุพโภชนาการอยู่
3. คนเหล่านี้มักจัดอยูในกลุ่มคนที่ไม่มีพื้นที่ให้เพาะปลูก หรือไม่ก็ไม่มีเงินซื้ออาหาร
4. 98% ของปัญหาความอดอยาก หิวโหย และทุพโภชนาการอยู่ในประเทศกำลังพัฒนา โดยอยู่ในทวีปเอเชียกว่า 500 ล้านคน

ปัญหาความความอดอยาก หิวโหย และทุพโภชนาการมีความสำคัญอย่างไร?

1. ปัญหานี้เป็นสาเหตุหลักของการตายในเด็ก ในปี 2010 มีเด็กตายกว่า 7.6 ล้านคน หรือคิดเป็น 20,000 คนต่อวัน ในจำนวนนี้ มากกว่าครึ่งหนึ่งเกิดจากสาเหตุทางด้านโภชนาการ เด็ก 1 ใน 15 คน ในประเทศกำลังพัฒนาที่ตายก่อนอายุครบ 5 ปี ส่วนใหญ่เกิดจากสาเหตุทางด้านโภชนาการ
2. การได้รับสารอาหารที่มีคุณค่าอย่างเพียงพอเป็นสิ่งที่จำเป็นต่อพัฒนาการของเด็ก ซึ่งส่งผลตลอดช่วงชีวิตของคนๆ นั้น
3. ปัญหานี้ทำให้คนไม่สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ นำมาซึ่งความยากจนและอดอยาก เป็นวังวนไม่รู้จบ
4. ปัญหานี้เป็นอุปสรรคที่สำคัญต่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนของเศรษฐกิจ สังคม สุขภาพ การศึกษา และความเท่าเทียม

1. กับดักความความยากจน – ทำให้ไม่สามารถเข้าถึงอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการ และซึ่งเป็นต้นตอของความยากจน
2. การขาดการลงทุนในภาคการเกษตร เช่น ขาดโครงสร้างพื้นฐานหรือการจัดการทางการเกษตรที่ดี – ทำให้ประสิทธิภาพการผลิตต่ำ และขาดความมั่นคงทางอาหาร
3. การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate change) – ทำให้ภัยธรรมชาติ เช่น น้ำท่วม ภัยแล้ง และพายุ มีความรุนแรงมากขึ้น ส่งผลให้ผลผลิตทางการเกษตรเสียหาย
4. ความขัดแย้งทั้งภายในประเทศและระหว่างประเทศ – ทำให้ไม่สามารถทำการเกษตรได้ เกิดทั้งการอพยพ และสถาวะขาดแคลนอาหาร
5. ความผันผวนของราคาสินค้าเกษตร – ทำให้คนบางกลุ่มเข้าถึงอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการได้ยากในบางช่วงที่สินค้าราคาแพง

ที่ผ่านมาทั่วโลกต่างทุ่มเทและพยายามเป็นอย่างมากในการแก้ไขปัญหานี้ โดยได้ร่วมกันกำหนดให้การขจัดปัญหาความความอดอยาก หิวโหย และทุพโภชนาการเป็น 1 ใน 8 ของเป้าหมายการพัฒนาแห่งสหัสวรรษ (Millennium Development Goals, MDGs) ซึ่งมีกรอบระยะเวลา 15 ปี (ปี 2543-2558) โดยตั้งเป้าหมายให้สัดส่วนประชากรที่ประสบปัญหาความอดอยาก หิวโหย และทุพโภชาการลดลงครึ่งหนึ่งภายในปี 2558 ซึ่งถึงแม้จะไม่สำเร็จตามเป้าหมาย แต่ก็ถือได้ว่าประสบความสำเร็จเป็นอย่างมาก สำหรับเป้าหมายถัดไป คือ การขจัดปัญหาความความอดอยาก หิวโหย และทุพโภชนาการให้หายไปอย่างสิ้นเชิงภายในปี 2573 โดยเป้าหมายนี้ถูกกำหนดเป็น 1 ใน 17 เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals, SDGs) ซึ่งมีกรอบระยะเวลา 15 ปี (ปี 2558-2573) อีกด้วย

วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรมมีบทบาทสำคัญในการช่วยแก้ไขปัญหาเหล่านี้ ในบทความนี้จะขอยกตัวอย่างจากโครงการอาหารโลก (World Food Programme, WFP) ขององค์การสหประชาชาติ (United Nations) ซึ่งมีจุดประสงค์ในการให้ความช่วยเหลือด้านอาหาร และจัดการปัญหาความหิวโหยทั่วโลก

1. โครงการ H2Grow (ที่ประเทศแอลจีเรีย) ปี 2559
   ชุดไฮโดรโพนิกส์ในร่มแบบ DIY สำหรับปลูกพืชเลี้ยงสัตว์ ทำให้มีอาหารเลี้ยงสัตว์ที่มีคุณภาพและมีปริมาณเพียงพอตลอดทั้งปี ส่งผลให้มีนมและโปรตีนเนื้อสัตว์ที่มีคุณภาพตลอดทั้งปี

2. โครงการ Groasis (ที่ประเทศโคลัมเบีย) ปี 2560
   ชุดกักเก็บและให้น้ำราคาประหยัดสำหรับเลี้ยงไม้ยืนต้นระยะ 1 ปีแรก สามารถปลูกในพื้นที่ร้อนและแห้งแล้ง โดยมีอัตรารอดสูงถึง 90% ในขณะเดียวกันก็สามารถเพาะปลูกพืชผักสวนครัว ไม้ดอก รวมถึงไม้พุ่มพร้อมกันได้ด้วย ประหยัดน้ำมากถึง 90% เมื่อเทียบกับวิธีน้ำหยด

3. โครงการ ColdHubs (ที่ปรเทศแทนซาเนีย) ปี 2560
   ตู้เย็นพลังงานแสงอาทิตย์ให้เช่าราคาประหยัดสำหรับแหล่งเพาะปลูกและแหล่งค้าขายในชุมชน ช่วยลดการสูญเสียผลผลิตทางการเกษตรเนื่องจากการเน่าเสียซึ่งมีมากถึง 1 ใน 4 ของผลผลิตทั้งหมด นอกจากนี้ยังช่วยใหเกษตรกรมีรายได้มากขึ้นอีกด้วย  

4. โครงการ Dalili (ที่ประเทศเลบานอน) ปี 2560
   แอพพลิเคชั่นสำรวจราคาสินค้าในร้านค้าประชารัฐที่ร่วมโครงการกับ WFP ทำให้ผู้ลี้ภัยสงครามในประเทศเลบานอนสามารถบริหารค่าใช้จ่ายสำหรับสินค้าอุปโภคบริโภคที่จำเป็นต่อครัวเรือนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

5. โครงการ AgriUp (ประเทศกัวเตมาลา) ปี 2559
   แอพพลิเคชั่นแจ้งเตือนพยากรณ์อากาศ ให้คำแนะนำทางการเกษตร และเคล็ดลับเกี่ยวกับการให้ปุ๋ย โดยอาศัยข้อมูลจากดาวเทียมที่มีความละเอียดและแม่นยำสูง ทำให้สามารถลดความเสียหายจากภัยธรรมชาติ รวมถึงเพิ่มผลผลิตทางการเกษตรได้อีกด้วย

6. โครงการ Tech for Food (ที่ประเทศเลบานอนและอิรัก) ปี 2559

โครงการส่งเสริมความสามารถทางด้านดิจิทัล และช่วยหางานให้ผู้ลี้ภัยผ่านเครือข่ายของ WFP โดยมีการจัดการเรียนการสอนความรู้และทักษะในการใช้โปรแกรม เช่น Microsoft Office และ Adobe Photoshop เป็นต้น เพื่อเป็นแหล่งรายได้ให้กับผู้ลี้ภัย

บทบาทของสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติต่อการขจัดปัญหาความอดอยาก หิวโหย และทุพโภชนาการ
สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน) (สนช.) ในฐานะองค์กรภาครัฐที่มีบทบาทหน้าที่สำคัญในการสนับสนุนให้เกิดการสร้าง พัฒนา และการนำนวัตกรรมไปใช้ให้เกิดประโยชน์ทั้งในเชิงพาณิชย์และในเชิงสังคมอย่างเป็นระบบ ได้ให้การสนับสนุนการพัฒนาโครงการนวัตกรรมด้านการเกษตรและอุตสาหกรรม ที่สามารถเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตในภาคการเกษตร เช่น โครงการรูปแบบบริหารการจัดการนาข้าวปลอดสารเคมีแบบแม่นยำสูงและครบวงจร โครงการ SMART THINK ระบบควบคุมโรงเรือนอัจฉริยะผ่านสมาร์ทโฟน โครงการ iBot Sense: เซนเซอร์ควบคุมสภาพแวดล้อมในโรงเรือนเพาะเห็ดแบบอัตโนมัติ โครงการเลี้ยงปลากระพงขาวระบบปิดอัจฉริยะ โครงการโซระ: อากาศยานไร้คนขับเพื่อการสำรวจและติดตามการเจริญเติบโตของพืช โครงการสารกำจัดศัตรูพืชจากสารสกัดชีวมวลเหลือทิ้งจากอุตสาหกรรมการเกษตรที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เป็นต้น

ปัญหาความอดอยาก หิวโหย และทุพโภชนาการเป็นเรื่องใกล้ตัว และมีความสำคัญเป็นอย่างมาก ซึ่งปัญหานี้ไม่สามารถแก้ได้ด้วยกำลังของใครเพียงคนใดคนหนึ่ง

ในโอกาสวันอาหารโลกนี้ปีนี้ สนช. ขอแสดงจุดยืนในการเป็นหนึ่งในพลังขับเคลื่อนที่จะนำโลกนี้ไปสู่การไร้ซึ่งความอดอยาก หิวโหย และทุพโภชนาการ และขอเชิญชวนเพื่อนๆ พี่ๆ น้องๆ ชาวไทยทุกคน มาร่วมแสดงพลังในการทำให้โลกนี้น่าอยู่มากขึ้นไปด้วยกัน

1. https://www.worldhunger.org/world-hunger-and-poverty-facts-and-statistics/#hunger-number
2. https://www.wfp.org/stories/what-causes-hunger
3. https://www.dosomething.org/facts/11-facts-about-world-hunger
4. https://innovation.wfp.org/projects