ปีแห่งการเตรียมความพร้อมสำหรับการเปิดเมืองหลังจากสถานการณ์โรคระบาดคลี่คลายลง เพื่อให้ทั่วโลกรับรู้ว่า ประเทศไทยมีเมืองนวัตกรรม (Innovation City) ที่ช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตของคนในพื้นที่ด้วยนวัตกรรมที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว และพร้อมที่จะเชื่อมต่อกับเมืองนวัตกรรมจากทั่วโลกเพื่อฟื้นฟูเศรษฐกิจร่วมกัน

แม้ว่าทุกประเทศทั่วโลกกำลังอยู่ในสถานการณ์แพร่ระบาดอย่างรุนแรงของโรคติดเชื้อไวรัสโควิด-19 ก็ตาม แต่ทุกประเทศไม่สามารถที่จะหยุดเดินหน้าต่อไปได้ ดังนั้น ประเทศไทยจึงต้องเตรียมความพร้อมสำหรับการเปิดเมืองหลังจากสถานการณ์แพร่ระบาดของโรคโควิด-19 คลี่คลายลง ซึ่งการเปิดเมืองจะเป็นการเชื่อมโลกและประเทศไทยกลับมาด้วยกัน เพื่อให้ทั่วโลกรับรู้ว่า ประเทศไทยมีเมืองนวัตกรรม (Innovation City) ซึ่งมีจุดเด่นและเอกลักษณ์เฉพาะตัวในการสร้างสรรค์นวัตกรรมที่จะช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตของคนในพื้นที่ และพร้อมที่จะเชื่อมต่อกับเมืองนวัตกรรมจากทั่วโลกเพื่อฟื้นฟูให้เกิดการเติบโตทางเศรษฐกิจร่วมกันได้ต่อไป 

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีกลายเป็นสิ่งสำคัญของการพัฒนาที่ช่วยสร้างภูมิคุ้มกันต่อสถานการณ์ความเปลี่ยนแปลงของโลกที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว เทคโนโลยีเชิงลึก (DeepTech) จึงกลายเป็น “คำตอบ” ของการพัฒนานวัตกรรมทางเทคโนโลยีที่จะช่วยแก้ไขปัญหาสำคัญของโลก และเพิ่มความสามารถในการแข่งขันให้กับแต่ละประเทศในระยะยาวเพื่อสร้างขีดความสามารถในการแข่งขันให้กับประเทศไทยและสร้างภูมิคุ้มกันในการรองรับกับความเปลี่ยนแปลงต่างๆ ของโลกในอนาคตได้ 

สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ สนช. จึงได้ริเริ่มโปรแกรมสนับสนุนนวัตกรรมฐานเทคโนโลยีเชิงลึก (DeepTech Innovation) และกำหนดให้เป็นปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 เป็น “ปีแห่งการยกระดับเทคโนโลยีเชิงลึก...ด้วยนวัตกรรมด่านหน้าแห่งอนาคต” หรือ “Deep Tech Rising…The Next Frontier of Innovation”

ปีที่ “นวัตกรรม” พาเราก้าวข้ามวิกฤตไปด้วยกัน จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19  NIA ในฐานะหน่วยงานสนับสนุนนวัตกรรมของประเทศ ได้ดำเนินการตามแนวทางการฟื้นฟูและบรรเทาวิกฤต โดยนำงบประมาณ 50 ล้านบาท สำหรับการสนับสนุนโครงการนวัตกรรมที่ตอบโจทย์การแก้ปัญหาใน 4 ด้านหลัก ได้แก่ ระบบการติดตาม ระบบสุขภาพทางไกล การเว้นระยะห่างทางสังคม และการบริหารจัดการอุปทาน ตามนโยบายในการจัดทำระบบบริหารความเสี่ยงด้วยนวัตกรรมรองรับสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ซึ่งโครงการที่ได้ให้การสนับสนุนเงินทุนด้านระบบการติดตาม อาทิ โครงการเซฟที ไทยแลนด์ ซึ่งเป็นแอปพลิเคชันที่ช่วยป้องกันและควบคุมการระบาดของไวรัสโควิด-19 เชิงรุกด้วยเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ ด้านระบบการบริหารจัดการอุปทาน อาทิ ชุดตรวจคัดกรองผู้ป่วยโควิด-19 แบบรวดเร็วจากเลือดของผู้ป่วย สามารถทราบผลได้ภายใน 15 นาที หน้ากากอนามัยชนิดใช้ซ้ำได้ และระบบการบริหารอุปกรณ์และสิ่งจำเป็นทางการแพทย์ที่เชื่อมโยงกำลังการผลิตและยอดสินค้าคงเหลือจากแหล่งผลิตกับคำสั่งซื้อจากสถานพยาบาลและประชาชน รวมไปถึงนวัตกรรมที่ไปสนับสนุนการรับมือวิกฤตด้านอื่นๆ อีกด้วย ทั้งนี้หัวใจสําคัญสําหรับการนํานวัตกรรมมารับมือในภาวะวิกฤต คือ “ความร่วมมือจากทุกภาคส่วน” NIA ได้สร้างเครือข่ายพันธมิตรต่างๆ มาทำงานร่วมกันทั้งกลุ่มสตาร์ทอัพ เอสเอ็มอี สถาบันแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทย โรงพยาบาลในสังกัด อว. เพื่อร่วมกันสร้างแพลตฟอร์มให้เกิดการส่งต่อนวัตกรรมอย่างครบวงจร ตอบโจทย์การแก้ปัญหาได้อย่างเป็นรูปธรรม

นวัตกรรมเพื่อสังคม หรือ Social Innovation สามารถนำไปช่วยลดความเหลื่อมล้ำของคนในเมือง ยกระดับคุณภาพชีวิตและดูแลสุขภาพให้ดีขึ้น ช่วยให้การใช้ชีวิตในสังคมเมืองมีความสุขขึ้น รวมถึงลดปัญหาสิ่งแวดล้อมจากการขยายตัวของเมือง โดยแนวคิด “Social Innovation in the City” เพื่อสื่อถึงการเกิดขึ้นของสังคมเมืองในปัจจุบันและการขยายตัวของเมืองในพื้นที่ต่างๆ ที่ก่อให้เกิดปัญหาด้านสังคมตามมามากมาย ซึ่งได้นำเสนอนวัตกรรมเพื่อสังคมที่ช่วยแก้ปัญหาด้านสังคมต่างๆ ที่เกิดจากการขยายตัวของเมือง…ใจกลางกรุงเทพฯ แสดงถึงนวัตกรรมที่สร้างสรรค์เพื่อสังคม ชุมชน สิ่งแวดล้อม ที่มีความหลากหลายมากที่สุดที่รวบรวมผลงานนวัตกรรมเพื่อสังคมที่ตอบโจทย์วิถีชีวิตของทุกคนที่อยู่ร่วมกันในสังคมในงานเดียว ตั้งแต่เด็ก วัยทำงาน ผู้สูงอายุ ผู้พิการ ผู้ด้อยโอกาส

การฑูตนวัตกรรม หรือ Innovation Diplomacy ถือได้ว่าเป็น “กลไกสร้างความตระหนักและการรับรู้ต่อศักยภาพทางนวัตกรรมของระบบนวัตกรรมไทย” ที่เน้นย้ำต่อ “อัตลักษณ์” ใหม่ ของนวัตกรรมไทย การทำงานร่วมกับสถานเอกอัครราชฑูตไทย ในประเทศกลุ่มเป้าหมายเพื่อสร้างสะพานเชื่อมระบบนวัตกรรมโลก เป็นการเปิดโอกาศให้วิสาหกิจไทยและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เข้าถึงและสร้างความเชื่อมั่นระหว่างกัน ยกตัวอย่างเช่น การบรรลุความร่วมมือระหว่าง NIA และการนวัตกรรมแห่งประเทศอิสราเอล (Israel Innovation Authority, IAA) และนครฟุกุโอกะ และเบอร์ลิน เพื่อสร้าง Landing Pad แก่วิสาหกิจเริ่มต้นร่วมกัน การสร้างระบบนิเวศน์ด้านการลงทุนทางนวัตกรรม ที่เชื่อมโยง การลงทุนร่วมเสี่ยงของบรรษัทขนาดใหญ่ (Corporate Venture Capital, CVC) ในประเทศกับนานาชาติ เพื่อพัฒนาตลาดทุนทางนวัตกรรมของกลุ่มทุนไทย รวมทั้งการสนับสนุนให้วิสาหกิจที่ได้รับการสนับสนุนจาก NIA มีโอกาสพัฒนาตลาดนานาชาติและแสวงหาหุ้นส่วนทางนวัตกรรมจากทั่วโลก ทั้งในทวีปยุโรป เอเชีย และลาตินอเมริกา ถือได้ว่า ประชาคมโลกทางนวัตกรรมเริ่มให้ความสนใจต่อพัฒนาการของระบบนวัตกรรมอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน ถือเป็นปีที่ 9 ของการยกระดับสำนักงานฯ เป็น องค์การมหาชน และเป็นปีสำคัญของการปฎิรูปกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี NIA ได้ปรับเปลี่ยนบทบาทจาก หน่วยงานสนับสนุนทุนทางนวัตกรรมแก่เอกชน ไปสู่การเป็น องค์กรเร่งการพัฒนาการและการปรับเปลี่ยน (Change Maker & Accelerator) สำหรับระบบนัตกรรมแห่งชาติของประเทศไทย ที่มีพื้นที่การดำเนินงานทั่วประเทศ ตั้งแต่ภาคเหนือจรดชายแดนใต้ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และทั่วโลก เพื่อนำพาประเทศไทยประสู่ “ประเทศชั้นนำทางนวัตกรรม” ของโลกในทศวรรษหน้า

สนช. ได้มีการขยายขอบเขตงานให้ครอบคลุมการพัฒนานวัตกรรมในหลากหลายด้านเพื่อให้สามารถตอบสนองต่อบริบทที่สำคัญที่เปลี่ยนแปลงอย่างในปัจจุบัน โดยเน้นการส่งเสริมและสนับสนุนใน 5 ด้านที่สำคัญ ได้แก่ 1. การพัฒนาผู้ประกอบการนวัตกรรม เพื่อยกระดับทักษะความสามารถด้านเทคโนโลยี และการบริหารจัดการด้านนวัตกรรมทั้งในระดับเยาวชน อุดมศึกษา ผู้ประกอบการวิสาหกิจเริ่มต้น (Startup) ผู้ประกอบการนวัตกรรมขนาดต่างๆ ผ่านกิจกรรมการฝึกอบรมให้ความรู้ บ่มเพาะ และการสร้างภาวะผู้ประกอบการ 2. การพัฒนาบริษัทนวัตกรรม ด้วยการส่งเสริม สนับสนุน และร่วมรับความเสี่ยงกับผู้ประกอบการนวัตกรรมในการพัฒนานวัตกรรมรูปแบบต่างๆ ผ่านกลไกการสนับสนุนทางการเงิน การให้บริการปรึกษาทางธุรกิจและเทคนิค รวมถึงการขยายผลทางตลาด 3. การลดความเหลื่อมล้ำ โดยอาศัยเทคโนโลยีและความคิดสร้างสรรค์ รวมถึงการส่งเสริมการกระจายตัวของโครงสร้างพื้นฐานทางนวัตกรรมไปสู่ภูมิภาคเพื่อเพิ่มโอกาสในการสร้างและการเข้าถึงนวัตกรรมให้เป็นไปอย่างทั่วถึง 4. การสร้างการรับรู้ด้านนวัตกรรม สร้างความตื่นตัวด้านนวัตกรรมและสร้างวัฒนธรรมนวัตกรรมให้เกิดขึ้นในประชาสังคม เพื่อสร้างการรับรู้ การยอมรับ และเกิดการนำนวัตกรรมในหลากหลายด้านไปพัฒนาต่อยอดให้เกิดประโยชน์ และ 5. การพัฒนาความรู้และฐานข้อมูล โดยอาศัยการสำรวจ ศึกษา วิเคราะห์ และประเมินทางวิชาการ เพื่อแสวงหาโจทย์ แนวโน้มและประเด็นการพัฒนานวัตกรรมที่ตอบความต้องการของประเทศ รวมถึงการสร้างระบบและเครื่องมือการพัฒนาและประเมินผลที่สนับสนุนการดำเนินงานในด้านอื่นๆ ผ่านการพัฒนาสารสนเทศนวัตกรรม

สนช. ได้รับมอบหมายจากกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ให้เป็นหน่วยงานหลักในการดำเนินโครงการส่งเสริมและสนับสนุนสตาร์ทอัพ เพื่อพัฒนาศักยภาพประเทศไทยให้เป็นศูนย์กลางการสร้างสตาร์ทอัพในระดับนานาชาติ โดยระดมผู้ประกอบการสตาร์ทอัพของประเทศให้มาเป็นแนวร่วมในการสร้างความตระหนัก และความตื่นตัวในการพัฒนาตัวเองให้กลายเป็นสตาร์ทอัพที่มีศักยภาพในการขยายธุรกิจและสร้างตลาดใหม่ สามารถเติบโตอย่างก้าวกระโดด ซึ่งจะช่วยผลักดันให้เกิดกลุ่มสตาร์ทอัพขึ้นในประเทศไทย และส่งผลให้เศรษฐกิจของประเทศเติบโตได้อย่างมั่นคงและยั่งยืน โดยในปีนี้ สนช. ได้ขับเคลื่อนการพัฒนาระบบนวัตกรรมของประเทศผ่านกระบวนการส่งเสริมการสร้างศักยภาพด้านนวัตกรรมให้แก่ภาคการผลิตและภาคสังคม ผ่านกลยุทธ์ที่สำคัญดังนี้

ผลจากความมุ่งมั่นที่จะส่งเสริมและเร่งรัด ให้เกิดการพัฒนานวัตกรรมเพื่อเพิ่มศักยภาพการแข่งขันให้กับประเทศ โดยกำหนดบทบาทการปฏิบัติงานในลักษณะของผู้ร่วมรังสรรค์นวัตกรรม  ตลอดจนการเป็นผู้สนับสนุน และผู้ให้บริการร่วมกับองค์กรภาคเอกชนในการพัฒนาโครงการนวัตกรรม จึงทำให้ สนช. ได้รับการเชิดชูเกียรติจากหน่วยงานต่างๆ อาทิ

• รางวัล “หน่วยงานดีเด่นของชาติ สาขาพัฒนาเศรษฐกิจ (ด้านส่งเสริมธุรกิจเอกชน)” จากคณะอนุกรรมการคัดเลือกและเผยแพร่ผลงานดีเด่นของชาติ ในคณะกรรมการเอกลักษณ์ของชาติ สำนักนายกรัฐมนตรี
• ใบประกาศเกียรติคุณใน “โครงการวิทยาศาสตร์สู่ความเป็นเลิศ” ในฐานะองค์กรที่มีการนำความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมาประยุกต์ให้เกิดมูลค่าทางเศรษฐกิจ และสร้างสรรค์ประโยชน์ทางสังคมอย่างเป็นรูปธรรม จากคณะกรรมาธิการการวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี การสื่อสารและโทรคมนาคม วุฒิสภา
• รางวัลชนะเลิศอันดับที่ 2 “ประเภทหน่วยงานดีเด่นระดับประเทศ” เพื่อเชิดชูเกียรติหน่วยงานที่ให้ความร่วมมือและสนับสนุนการจัดกิจกรรมการศึกษาด้วยหลักสูตรที่มีคุณภาพเพื่อสร้างบุคลากรด้านนวัตกรรมให้กับประเทศ จากสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย กระทรวงศึกษาธิการ

สนช. มุ่งเน้นการปรับโครงสร้างระบบนวัตกรรมของประเทศอย่างยั่งยืน บนความร่วมมือในทุกภาคส่วนเพื่อมุ่งให้เกิดการพัฒนาอุตสาหกรรมการผลิตและบริการที่เป็นอุตสาหกรรมยุทธศาสตร์ของประเทศ ซึ่ง สนช. ได้พัฒนาและให้การสนับสนุนโครงการนวัตกรรม จำนวน 75 โครงการ โดยมีวงเงินสนับสนุนรวม 107,637,404 บาท ก่อให้เกิดมูลค่าการลงทุนทั้งสิ้น 1,503,399,244 บาท

สนช. มุ่งนำเสนอคุณค่านวัตกรรมของประเทศไทยให้ประจักษ์ในระดับสากล ด้วยการส่งเสริมและสนับสนุนในการนำผลงานนวัตกรรมที่พัฒนาขึ้นโดยผู้ประกอบการไทยไปนำเสนอและเข้าร่วมประกวดรางวัลระดับนานาชาติ ซึ่ง สนช. ได้พัฒนาและให้การสนับสนุนโครงการนวัตกรรม จำนวน 90 โครงการ โดยมีวงเงินสนับสนุนรวม 80,489,637 บาท ก่อให้เกิดมูลค่าการลงทุนทั้งสิ้น 2,106,745,802 บาท

สนช. มุ่งเน้นการส่งเสริม และสนับสนุนให้ประเทศไทย ยังคงความสามารถของการเป็นผู้นำในด้านการพัฒนาธุรกิจนวัตกรรม ตลอดจนพัฒนาและเตรียมความพร้อมสำหรับผู้ประกอบการไทยในการก้าวเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (AEC) ซึ่ง สนช. ได้พัฒนาและให้การสนับสนุนโครงการนวัตกรรม จำนวน 84 โครงการ โดยมีวงเงินสนับสนุนรวม 82,945,152 บาท ก่อให้เกิดมูลค่าการลงทุนทั้งสิ้น 2,043,720,027 บาท

สนช. มุ่งเน้นการใช้นวัตกรรมเป็นเครื่องมือสำคัญในการยกระดับศักยภาพในการแข่งขันในเวทีเศรษฐกิจโลกอย่างเป็นรูปธรรม โดย สนช. ได้พัฒนาและให้การสนับสนุนโครงการนวัตกรรม จำนวน 261 โครงการ ซึ่งมีวงเงินสนับสนุนรวม 120,245,422 บาท ก่อให้เกิดมูลค่าการลงทุนทั้งสิ้น 2,278,063,488 บาท

สนช. มุ่งเน้นการขับเคลื่อนระบบเศรษฐกิจสร้างสรรค์อย่างมีรากฐาน ตามที่รัฐบาลได้ตั้งเป้าหมายไว้ และสร้างความมั่นคงให้แก่ประเทศในระยะยาวซึ่ง สนช. ได้พัฒนาและให้การสนับสนุนโครงการนวัตกรรม จำนวน 119 โครงการ โดยมีวงเงินสนับสนุนรวม 91,039,862 บาท ก่อให้เกิดมูลค่าการลงทุนทั้งสิ้น 2,979,189,454 บาท

สนช. มุ่งเน้นการดำเนินงานที่ส่งผลต่อการยกระดับห่วงโซ่อุปทานและชักนำไปสู่การสร้างห่วงโซ่มูลค่าใหม่ที่ประเทศไทยมีศักยภาพในการแข่งขันสูง ซึ่ง สนช. ได้พัฒนาและให้การสนับสนุนโครงการนวัตกรรม จำนวน 123 โครงการ โดยมีวงเงินสนับสนุนทั้งในด้านวิชาการและการเงินรวม 64,721,189 บาท ก่อให้เกิดมูลค่าการลงทุนทั้งสิ้น 936,369,539 บาท

สนช. มุ่งเน้นการนำองค์ความรู้จากหน่วยงานวิชาการทั้งในและต่างประเทศมาประยุกต์ใช้และได้ร่วมมือกับภาคเอกชนทั้งในระดับส่วนกลางและส่วนภูมิภาคผ่านเครือข่ายธุรกิจนวัตกรรมเพื่อการรังสรรค์นวัตกรรมที่เหมาะสมและมีศักยภาพต่ออุตสาหกรรมของประเทศ ซึ่ง สนช. ได้พัฒนาและให้การสนับสนุนโครงการนวัตกรรม จำนวน 98 โครงการ โดยมีวงเงินสนับสนุนทั้งในด้านวิชาการและการเงินรวม 71,120,810 บาท ก่อให้เกิดมูลค่าการลงทุนทั้งสิ้น 1,828,202,542 บาท นอกจากนี้ สนช. ยังได้รับรางวัล “หน่วยงานดีเด่นของชาติ สาขาพัฒนาเศรษฐกิจ (ด้านส่งเสริมธุรกิจเอกชน)” จากคณะกรรมการเอกลักษณ์ของชาติ สำนักนายกรัฐมนตรี

สนช. มุ่งเน้นการร่วมมือกับเครือข่ายวิสาหกิจนวัตกรรม ประกอบด้วยหน่วยงานวิชาการ หน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชน เพื่อการรังสรรค์นวัตกรรมที่เหมาะสมและมีศักยภาพต่ออุตสาหกรรมของประเทศ ซึ่ง สนช. ได้พัฒนาและให้การสนับสนุนโครงการนวัตกรรม จำนวน 83 โครงการ โดยมีวงเงินสนับสนุนทั้งในด้านวิชาการและการเงินรวม 49,670,270 บาท ก่อให้เกิดมูลค่าการลงทุนทั้งสิ้น 804,247,328 บาท

สนช . มุ่งพัฒนาระบบนวัตกรรมของประเทศโดยดำเนินการในสามด้าน ได้แก่ แผนยกระดับนวัตกรรม แผนส่งเสริมวัฒนธรรมนวัตกรรม และแผนสร้างระบบและองค์กรนวัตกรรม ซึ่ง สนช. ได้พัฒนาและให้การสนับสนุนโครงการนวัตกรรม จำนวน 87 โครงการ โดยมีวงเงินสนับสนุนทั้งในด้านวิชาการและการเงินรวม 117,331,099 บาท ก่อให้เกิดมูลค่าการลงทุนทั้งสิ้น 1,031,748,862 บาท

สนช. มุ่งเน้นให้เกิดการร่วมกันทำงานในลักษณะของหุ้นส่วนระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน และองค์กรเอกชน อาทิ การเชิดชูเกียรติเมธีส่งเสริมนวัตกรรม (Innovation Ambassador) เพื่อสร้างเครือข่ายนวัตกรรมของผู้เชี่ยวชาญด้านนวัตกรรมหรือเทคโนโลยีอุตสาหกรรม ความร่วมมือในการจัดงานตลาดนัดนวัตกรรม 2549 ระหว่าง สนช. วช. สสว.

สนช. มุ่งเน้นให้เกิดการสร้างความตื่นตัวด้านนวัตกรรมให้เกิดขึ้นภายในประเทศ อาทิ การริเริ่มจัดประกวดรางวัลนวัตกรรมแห่งชาติ ประจำปี 2548 การริเริ่มจัดงานประชุมระดับนานาชาติด้านการจัดการนวัตกรรม

สนช. มุ่งเน้นการสร้างแนวทางการพัฒนาระบบเพื่อยกระดับนวัตกรรมของประเทศ การพัฒนาและสนับสนุนโครงการนวัตกรรม การส่งเสริมวัฒนธรรมนวัตกรรม และการพัฒนาองค์กรนวัตกรรมและนโยบายนวัตกรรม เพื่อให้เกิดการสร้างระบบนวัตกรรมแห่งชาติ