สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน)
การให้บริการของ NIA
ความเคลื่อนไหวของ NIA
ช่องทางในการติดต่อกับ NIA
5 กลยุทธ์จัดการเมืองสู่การสร้างระบบนิเวศนวัตกรรม
หลายเมืองทั่วโลกกำลังเผชิญกับสถานการณ์การระบาดครั้งใหญ่ ผู้นำเมืองต้องพึ่งพา “นวัตกรรม” ในการรับมือกับสถานการณ์ดังกล่าว รวมถึงการเพิ่มจำนวนบุคลากรที่มีความสามารถในการผลิต/สร้างสรรค์นวัตกรรม หรือที่เรียกกันว่า “นวัตกร” และเมื่อไม่นานมานี้ก็ครบรอบ 1 ปี ที่หลายเมืองดำเนินมาตรการปิดเมืองเพื่อหยุดการแพร่กระจายของเชื้อไวรัสโควิด-19 ซึ่งทำให้วิถีการใช้ชีวิตประจำวันเปลี่ยนไป นับเป็น 1 ปีแห่งการเริ่มต้นช่วงเวลาประวัติศาสตร์การเจริญเติบโตของนวัตกรรมภายในเมืองอย่างรวดเร็ว บทความนี้จะกล่าวถึงกลยุทธ์สำคัญ 5 ประการที่ผู้นำเมืองใช้สร้างระบบนิเวศนวัตกรรม
ที่ผ่านมาศูนย์ราชการท้องถิ่นทั่วโลก เจ้าหน้าที่ทุกคนจะต้องลงพื้นที่เป็นด่านหน้าเพื่อให้ความช่วยเหลือกับประชาชนและป้องกันการแพร่ระบาดของโควิด-19 เมื่อเป็นเช่นนี้บทบาทการคิดค้นและทดลอง นวัตกรรมจึงกลายเป็นงานของทุกคนที่ทำงานกับหน่วยงานภาครัฐของเมือง จากบทเรียนของปีที่แล้วประเด็นนี้ได้กลายเป็นประเด็นสำคัญของการประชุมสุดยอด CityLab หรือการประชุมประจำปีของเจ้าหน้าที่ด้านนวัตกรรมจากเมืองทั่วโลก และเป็นตัวขับเคลื่อนโปรแกรม Chief Innovators Studio ที่จัดโดย Bloomberg Philanthropies ซึ่งการประชุมนี้แสดงให้เห็นพลังการขับเคลื่อนนวัตกรรมของทุกฝ่าย ทั้งด้านงบประมาณ ข้อมูล และการพัฒนาดิจิทัล เพื่อบริหารจัดการเมืองให้เกิดความเสมอภาคและความยั่งยืน
ไมเคิล รูเบนส์ บลูมเบอร์กนายกเทศมนตรีลำดับที่ 108 ของมหานครนิวยอร์กและผู้ก่อตั้งมูลนิธิบลูมเบิร์กเพื่อสาธารณประโยชน์ (Bloomberg Philanthropies) กล่าวถึงบทบาทความสำคัญของผู้นำเมืองว่า “ในขณะที่เมืองต่าง ๆ ต้องประสบปัญหาโรคระบาด เศรษฐกิจซบเซา การเหยียดเชื้อชาติ และวิกฤติสภาพอากาศ ผู้นำเมือง คือ ผู้แก้ปัญหาที่จะต้องรับมือกับทุกปัญหาเหล่านี้ในเวลาเดียวกัน”
สเตฟานี เวด จากมูลนิธิบลูมเบิร์กเพื่อสาธารณประโยชน์ กล่าวเสริม การพัฒนานวัตกรรมคืองานของทุกคน เพราะจะทำให้เกิดความก้าวอย่างต่อเนื่องและเห็นผลลัพธ์ที่ยั่งยืน นั่นหมายถึงการใช้เครื่องมือทางนวัตกรรมเพื่อสร้างแนวคิดใหม่ที่ช่วยแก้ปัญหาที่ยากที่สุดและยังรวมถึงการเพิ่มบุคลากร
จากงานวิจัยของศาสตราจารย์ไรอัน บูเอลล์ จากโรงเรียนธุรกิจฮาร์วาร์ด (Harvard Business School) ที่ทำร่วมกับหน่วยงานภาครัฐและเอกชนพบว่า ในสถานการณ์เช่นนี้การพัฒนาศักยภาพของบุคลากรเป็นขั้นตอนสำคัญที่จะทำให้เกิดการบริการที่ดีขึ้นและสร้างความไว้วางใจแก่ประชาชน เรียกได้ว่าเป็นช่วงเวลาที่เหมาะสมต่อการพัฒนาตนเองใหม่เนื่องจากเราต่างเจออุปสรรคใหม่ที่ไม่เคยเกิดขึ้น ผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ายเข้าใจดีและพร้อมให้โอกาสและเข้ามามีส่วนร่วม เพื่อทำให้เมืองเข้มแข็งขึ้น
บูเอลล์ ได้เสนอกลยุทธ์สำคัญ 5 ประการที่ผู้นำเมืองทุกระดับสามารถนำไปใช้สร้างระบบนิเวศนวัตกรรมที่เอื้อให้พนักงานพยายามสร้างคุณค่าในการทำงานเพื่อประชาชนมากขึ้น ได้แก่
ทั้ง 5 กลยุทธ์ที่กล่าวมาข้างต้นนี้ หากคุณทำได้ ไม่เพียงแต่จะเพิ่มประสิทธิภาพแต่ยังช่วยพัฒนาพนักงาน และสร้างบทบาทที่ช่วยส่งผลให้เกิดการบริการที่ยอดเยี่ยมแก่ประชาชน และนี่จะเป็นหนทางที่จะสามารถพัฒนาความไว้วางใจและความน่าเชื่อถือของภาครัฐได้
ปัจจุบันสถานการณ์การระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ระลอกใหม่ในประเทศไทยเกิดขึ้นเป็นวงกว้างอย่างรวดเร็ว ส่งผลให้มีผู้ติดเชื้อและเสียชีวิตเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะกลุ่มเปราะบางทางสังคม ซึ่งจะเห็นได้ว่ามาตรการในการป้องกันที่ดีที่สุดขณะนี้ คือ การเว้นระยะห่างทางสังคม ลดการรวมกลุ่ม กักตัวอยู่ภายในบ้าน ใส่หน้ากากอนามัยป้องกัน และล้างมือเป็นประจำ แต่ขณะเดียวกันผลกระทบที่เกิดขึ้นไม่ว่าจะเป็นด้านสาธารณสุข เศรษฐกิจ ปัญหาสุขภาพจิต และปัญหาทางสังคม ต้องอาศัยความร่วมมือจากหน่วยงานภาครัฐและเอกชนในการเฝ้าระวัง ดูแล และเยียวยาประชาชนที่ได้รับผลกระทบให้สอดคล้องกับสภาพปัญหา เพื่อบรรเทาความเดือดร้อนจากสถานการณ์นี้
ความร่วมมือของทุกคนถือเป็นสิ่งสำคัญมากสำหรับการรับมือกับสถานการณ์ดังกล่าว ไม่ว่าจะเป็นผู้บริหารนโยบายระดับประเทศไปจนถึงประชาชนทุนคน โดยเฉพาะในกลุ่มสตาร์ทอัพหรือเอสเอ็มอีที่มีการผลิตและคิดค้นนวัตกรรม เพื่อช่วยแก้ปัญหา และอำนวยความสะดวกต่อวิถีการใช้ชีวิตที่เปลี่ยนไป เช่น
ภาครัฐ - การบังคับใช้มาตรการอย่างทันท่วงที การบริหารจัดการระบบสาธารณสุขที่ดี การใช้อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านเข้ามาช่วยตรวจสอบและป้องกันการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19 พร้อมทั้งการประยุกต์ใช้นวัตกรรมเข้ามาช่วยในการบริหารจัดการผ่านแอปพลิเคชัน ไทยชนะ หมอพร้อม การแพทย์ทางไกล (Telehealth) หรือ โครงการย่านนวัตกรรมการแพทย์โยธีที่มีชุมชนทางด้านการแพทย์คอยอัพเดต และแบ่งปันองค์ความรู้อย่างต่อเนื่อง
ภาคประชาชน - มีวัฒนธรรมที่ไม่เน้นการสัมผัสตัว สวมหน้ากากอนามัย ใช้โซเชียลมีเดียในการติดตามข่าวสารและหลีกเลี่ยงพื้นที่เสี่ยง นอกจากนี้ ยังมีโครงการดีๆ เช่น การบริจาคแจกจ่ายอาหารด้วยตู้ปันสุข การสร้างพื้นที่ค้าขายออนไลน์ (Marketplace) ในกลุ่มต่าง ๆ เป็นต้น
ภาคเอกชน - เปลี่ยนรูปแบบการทำธุรกิจสู่รูปแบบดิจิทัล พร้อมทั้งตอบสนองนโยบายของรัฐอย่างทันท่วงทีเมื่อมีสถานการณ์ที่ไม่คาดคิดอย่างการระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ทุกคนมีบทบาทช่วยให้ประเทศบรรลุเป้าหมายนี้ เราจะรอดพ้นช่วงเวลาดังกล่าวไปได้ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน อาจจะเรียกได้ว่าการผลิตหรือคิดค้นนวัตกรรมนั้นกลายเป็นหน้าที่ของทุกคนไปโดยปริยาย ดังนั้น ผู้นำเมืองที่ดึนอกจากบริหารเมืองแล้วยังมีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนการพัฒนาศักยภาพประชาชนหรือพลเมืองในสังคม และสร้างให้เกิดระบบนิเวศนวัตกรรมที่เอื้อต่อการประกอบธุรกิจและดำรงชีวิตอย่างทันสมัย
อ้างอิง: https://bloombergcities.jhu.edu/news/when-innovation-everyones-job
โดย ฐิตามร อัชชวลาพร (บัว)
นักส่งเสริมนวัตกรรม ฝ่ายโครงสร้างพื้นฐานนวัตกรรม
สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน)